ملات خشک و ضرورت کاربرد آن در ساختمان

آیا میدانستید برای ساخت وسازی مطمئن و با کیفیت نیازی به تهیه ماسه ، سیمان ، گچ و… بصورت جداگانه ندارید ؟!

ملات خشک و ضرورت کاربرد آن در صنعت ساختمان کشور

به طور عمده سیمان و ماسه و یا گچ اجزای اصلی ملات های کارگاهی هستند که در حالت سنتی به طور جداگانه به کارگاه انتقال داده شده و در نسبت های مناسب به صورت دستی با یکدیگر مخلوط شده و پس از افزودن آب، ملات خمیری جهت کاربرد مورد نظر تهیه می شود . رشد تقاضای مسکن و وضع قوانین و استانداردهای کنترل کیفیت و افزایش کیفیت، مسئولین و متخصصین را بر آن داشت تا راه حل های مناسبی ارائه نمایند. یکی از مواردی که می توانست در این زمینه مشکل گشا باشد وسبب افزایش سرعت اجرا شود، تولید ملات و اندودهای با کیفیت بود. وجود برخی از مشکلات ، افزایش در سرعت اجرا و همچنین بهبود خواص و عملکرد ملات های کارگاهی، موجب ایجاد تکنولوژی تولید ملات خشک آماده در اروپای غربی به منظور جبران مشکلات و معایب ملات های مخلوط شده در کارگاه (سنتی)گردید . ملات خشک که در زبان انگلیسی اغلب با نامهای Dry Mix، Ready Mix Mortar،Dry Mortar ،   از آن یاد می شود از ترکیب سه ماده اصلی یعنی سیمان، سنگدانه ها و مواد افزودنی شیمیایی تهیه می شود. نسبت ترکیب و نوع مواد یاد شده بر اساس تولید محصولات مختلف ملات خشک متفاوت است . بر خلاف روش سنتی ، از آنجا که فرمولاسیون تولید ملات های خشک توسط آزمایشگاه های مجهز ارائه می گردد و در آزمایشگاه ، بهترین طرح اختلاط مواد اولیه با یکدیگر بعد از آزمایشات دقیق و بررسی تاثیر ترکیب مقادیر مختلف مواد اولیه با هم به دست می آید و محصول تولید شده نیز در مرحله کنترل کیفیت مورد بررسی قرار می گیرد ، خواص محصول ملات خشک تولید شده همواره دارای بالاترین استانداردهای روز جهان خواهد بود و طبیعی است که هیچگاه در روش سنتی این میزان دقت و کیفیت قابل دستیابی نیست . سهولت استفاده از ملات های خشک آماده موجب صرفه جویی در وقت و هزینه ساخت و سازمی گردد. تهیه و بکارگیری آنها ساده است و یک کارگر معمولی هم می تواند بدون آنکه تغییری در شیوه استفاده ی ابزار آلات کارش ایجاد نماید، از آن استفاده کند. شایان ذکر است که به طور کلی ملات های خشک فقط نیاز به حجم آب مشخصی دارند، لذا افراد به راحتی قادر به استفاده از آن بوده و دیگر نیاز به آموزش خاص یا استفاده از مواد تکمیلی دیگرندارند.
به طور کلی از مزایای ملات خشک می توان افزایش سرعت اجرا، کاهش پرت مصالح و صرفه جویی درمصرف سیمان پرتلند، اطمینان از کنترل کیفیت مصالح اولیه و امکان کنترل کیفیت محصول نهایی (قبل از مصرف)، چسبندگی بیشتر و بهتر به سطوح ، خواص مکانیکی بهبود یافته، دوام و خصوصیات بلندمدت بهبود یافته، قابلیت تغییر شکل بیشتر و بهتر ، مقاومت بالاتر در برابر ضربه، کارایی بهتر ملات، کمک به حفظ محیط زیست به دلیل کاهش مخاطرات ناشی از حمل ونقل، سهولت در کار (سیستم یک جزئی است نه چند جزئی)، هزینه کمتر برای نقل و انتقال و نگهداری و انبار کردن، سهولت در دسترسی مصالح به صورت بسته بندی، قابلیت نگهداری طولانی مدت در انبار، مصرف آب کمتر و اطمینان بیشتر نسبت به کیفیت کار انجام شده (کاسته شدن از خطاهای انسانی در محل کار ودر نتیجه یکنواختی و کیفیت بهتر ) اشاره کرد . لازم بذکر است محصولات ملات خشک قابلیت استفاده با دستگاههای ملات پاش (شاتکریت) بصورت تمام مکانیزه جهت تسریع اجرا را نیز دارند. در این نوع مصالح (ملات خشک آماده)، به طور کلی مصرف سیمان کمتر می باشد که از علل آن می توان به جایگرینی آهک، و استفاده از مواد افزودنی شیمیایی و مصالح استاندارد اشاره کرد. استفاده از ملات خشک باعث تمیز نگاه داشتن کارگاه ساختمانی شده و بخشی از هزینه های نظافت کارگاه حذف می شود . به علت بسته بندی های مشخص و میزان مصرف مورد نیاز از این محصولات، پرت آن در حد صفر بوده، لذا مازادی از ملات در معابر و کارگاه باقی نمی ماند که موجب آلودگی های زیست محیطی شود، بنابراین به حفظ محیط زیست کمک می کند و از ایجاد درگیری با همسایگان به دلیل کاهش آلودگی های ساختمانی می کاهد. این ملات ها درجه بالا و قابل اعتمادی از کیفیت را به مصرف کننده ارائه می کنند، زیرا امکان رعایت استاندارد و بهره گیری علمی در استفاده از مواد اولیه و همچنین کنترل محصولات در آزمایشگاه های مجهز مواد ساختمانی وجود دارد و بر خلاف ملات های سنتی در اینجا کیفیت ملات ساخته شده به کارگری که آن را تهیه نموده بستگی ندارد و مشکلات استفاده از مصالح غیر استاندارد و مشکل زا همانند سنگدانه های نامرغوب نیز حذف می شود .

در کشور ما از ۸۰ سال گذشته تاکنون که اولین کارخانه تولید سیمان در تهران ساخته شد، به جز در زمینه بتن و مشتقات آن ، عملا هیچگونه پیشرفتی درزمینه استفاده از ملات ها نداشتیم و به همان روش ۸۰ سال قبل کارگران ساختمانی سیمان را با ماسه و شن غیراستاندارد و بدون روش اصولی مخلوط نموده و به مصرف می‌رسانند . بنابراین بدون آگاهی از فرآیند درست و اصولی تهیه ملات و بتن، ساخت وساز با استفاده از این روش آغاز شد و متاسفانه هنوز هم  با این شیوه در جریان است. ملات خشک با توجه به کاربریهای مختلف و نوع مصالح مورد استفاده در ساختمان و به تناسب کاربری که دارند، تهیه و به صورت آماده عرضه می‌شوند. نکته قابل توجه اینجاست که عمده‌ترین دلیل آسیب انسانی در زلزله و تخریب ساختمان‌ها مربوط به فروپاشی پارتیشن های داخلی و دیوارهاست که ناشی از کاربرد ملات‌های نامرغوب و اجرای غیر اصولی ملات در صنعت ساختمان است. به عنوان مثال با ملات موجود نمی‌توان بند عمودی را در آجرکاری اجرا نمود در حالی که بند عمودی در زلزله و پایداری دیوارها بسیار مهم است. امروزه در اکثر کشورهای پیشرفته ودر حال توسعه ملات های ساختمانی بدون مواد افزودنی وتهیه دستی وسنتی در کارگاه جایگاهی ندارد.

به همین منظور برای اولین بار در کشور، شرکت بنیاد بتن ایران با بهره گیری از تکنولوژی بسیار پیشرفته لاهتی فنلاند که قابلیت تولید بیش از ۷۰ نوع محصول ملات خشک با کاربردهای مختلف را دارد ، با همراهی کارشناسان مرکز تحقیقات راه ، مسکن و شهرسازی به عنوان مشاوران تولید کارخانه ، ملات های خشک آماده را با نام تجاری بن ملات ، بصورت کاملا صنعتی و سیستماتیک در انواع مختلف تولید نموده است که در تولید این محصولات نیز موفق به اخذ استاندارد و گواهینامه فنی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی شده است .

در پایان تاکید می کنم باتوجه به اینکه رشد روزافزون جمعیت و افزایش نیاز به فضاهای مسکونی ، اداری ، ورزشی ، آموزشی و … در کشور امری عادی و اجتناب ناپذیر است ، ساخت و سازها ، عملیات ساختمانی که بصورت ساخت اولیه بناها ، مرمت ، بازسازی موقت ، بازسازی کامل و… انجام می گیرد ، نیازمند علم ودانش فنی ، مصالح نوین و استاندارد ، گروه اجرایی ماهر و نیز تخصص ، آگاهی و شناخت بروز افراد شاغل در بخش ساختمان است . از این رو به علت آنکه ملات ها ، یکی از مصالح مناسب و پایه ای برای امر ساخت و ساز بوده و اهمیت بسیار بالایی دارد ، لازم است شرایط تولید ، مواد اولیه و جایگزین های مناسب برای ساخت و تولید ملات ، به طور کامل مورد مطالعه علمی ، فنی و مهندسی قرار گیرد تا هم از نظر بهبود مشخصات ملات و افزایش مقاومت آن پیشرفت های خوبی حاصل شود و هم از نظر اقتصادی، در هزینه ها صرفه جویی انجام شود . تولید ملات خشک با شرایط یاد شده ، گامی در جهت پیشرفت جامعه محسوب می شود ، لذا استفاده و به کارگیری آگاهانه و بجا از آن توسط مهندسان و دست اندرکاران بخش ساخت وساز کشور ، نتایج مطلوب تری بدست می دهد که این مهم ، نیازمند مساعدت و همکاریهای بیشتر و اصولی تر دستگاه های اجرایی و متولیان امر بر این حوزه است و جایگزین نمودن ملات های صنعتی و استاندارد به جای ملات های سنتی ، عزم و اراده جدی تمامی دست اندرکاران صنعت ساختمان را می طلبد .

م . امتی

۹۲/۱۱/۲۴