مفهوم صنعتی سازی

صنعتی سازی ساختمان واژه جدیدی است که در سال های اخیر در بخش ساختمان و مسکن زیاد به گوش خورده است، ولی هنوز لایه های آن برای اکثریت جامعه معرفی کامل نشده یا اشتباه معرفی شده است. هر کسی تعریف و برداشت خود را از صنعتی سازی ساختمان ارائه می کند که گویای تمامی ابعاد آن نیست، مثلااستفاده از تیرچه و بلوک های جدید برای سقف و دیوارها تداعی کننده صنعتی سازی برای بعضی از افراد حتی مهندسان و متخصصان امر ساخت و ساز است، درحالی که این نوع تفکر جایگاهی در صنعتی سازی ساختمان نداشته و نخواهد داشت؛ بنابراین باید پا را فراتر بنهیم و دیدمان را گسترده کنیم.
صنعتی سازی ساختمان یک پروسه و روش ساخت و ساز است که با استفاده از مجموعه تکنولوژی روز دنیا، مصالح و قطعات کارخانه ای و متدهای نوین ساخت و ساز و پیش مهندسی و مهندسی دقیق، شدت خطاهای ساخت که عمدتا هم انسانی است بسیار کاهش پیدا کرده و در پی آن کیفیت محصول نهایی بالامی رود و ایمنی ساختمان در مقابل بلایای طبیعی که دغدغه اصلی کارفرمایان و بهره برداران و مهندسان است به دلیل ساخت کارخانه ای قطعات و مصالح و نظارت بهینه به شدت بالامی رود و زمان ساخت هم که یکی از مهم ترین فاکتورها در پروژه ها است در این روش پایین آمده و پیرو آن سرمایه گذار زودتر می تواند به اصل و سود سرمایه اش بیندیشد؛ بنابراین اگر کمی در صنعت ساختمان کشورمان تامل داشته باشیم لزوم استفاده از صنعتی سازی ساختمان را به وضوح مشاهده خواهیم کرد؛ چراکه اهداف صنعتی سازی ساختمان و مسکن در راستای سیاست ها و اهداف عالی کشور بوده و کاهش زمان و هزینه و وزن ساختمان و افزایش سرعت، ایمنی و کیفیت ساخت و در پی آن بالارفتن عمر مفید ساختمان ها که در حال حاضر به طور متوسط ۲۵ الی ۳۰ سال است از مزایای صنعتی سازی ساختمان است و باعث می شود سرمایه های کشور بی دلیل هدر نرود.
به دلیل شرایط فرهنگی که در کشور حاکم است، خانه اصلی ترین نیاز مردم بوده و سرمایه و پشتوانه بزرگی برای خانواده ها محسوب می شود، بنابراین مردم تلاش می کنند به هر نحوی شده یک سرپناه برای خانواده خود فراهم کنند؛ بنابراین باید مصرف این سرمایه ها در کشور هدفمند شود تا از هدر رفت آنها جلوگیری به عمل آید. دولت در این راه مهم ترین نقش را می تواند برای فرهنگ سازی، بستر سازی و معرفی این صنعت با همکاری بخش خصوصی برای آحاد مردم و متخصصان ایفا کند. گام اول در این زمینه باور و اعتقاد مسوولان به صنعتی سازی ساختمان است؛ چراکه در سال های اخیر، عدم باور و اعتقاد کافی به این مقوله باعث شده صنعتی سازی آسیب هایی ببیند و روند پیشرفت کندی را تجربه کند، ناگفته نماند که در سال های اخیر از جانب دولت حمایت هایی انجام شده است؛ ولی به دلیل شرایط حاکم بر ساخت و ساز کشور و موج عظیم ساخت مسکن مهر، تحت الشعاع قرار گرفت و نتوانست اثرگذاری لازم را در سطح وسیع داشته باشد، هر چند با وجود همه اینها موفقیت های خوبی نیز حاصل شد و دو پروژه پایلوت هفت هزار واحدی در فازهای مختلف شهر جدید پرند احداث شد و به بهره برداری رسید که اثرگذاری لازم را در زمان خود برای توسعه این صنعت داشت که از آن جمله می توان به ایجاد زیرساخت ها، انتقال دانش و تجربه و آموزش نیروهای متخصص و چندین دستاورد دیگر اشاره کرد که باعث شد بخش خصوصی در عرصه صنعتی سازی ساختمان فعال تر شود، هر چند در ادامه مسیر به دلایلی که ذکر شد آسیب هایی نیز به بخش خصوصی وارد آمد که می شد با اندیشیدن تمهیداتی مانع از این آسیب ها شد. ورود دانش و تجربه و شروع موج صنعتی سازی ساختمان در کشور تقریبا همزمان با شروع پروژه های مسکن مهر بود که این تقارن هرچند در ابتدا خوب به نظر می رسید؛ ولی در ادامه به دلیل افزایش تورم و قیمت ارز و تحریم ها به نفع صنعتی سازی ساختمان نشد.
بدیهی است در ابتدای ورود هر صنعت و تکنولوژی یا شروع به ساخت هر محصولی هزینه های بالاسری بیشتری به آن تحمیل می شود تا اینکه محصول به تولید انبوه برسد و هزینه های مازاد سرشکن شود که این هزینه ها می تواند شامل انتقال دانش و تجربه، ایجاد بستر مناسب و زیرساخت ها مانند احداث کارخانه های تولید قطعات و مصالح مربوطه و تعلیم نیروهای متخصص و کارآمد و… باشد که این پیش نیاز ها لازمه ایجاد یک صنعت پویا است. برای مثال، اگر شخصی بخواهد در مسابقه ای شرکت کند باید حتما در اردوهای تدارکاتی شرکت کند، بدنسازی و تغذیه مناسب داشته باشد و قبل از شروع مسابقه نرمش کند تا برای مسابقه اصلی آماده شود. هرگاه بخواهد بدون انجام دادن این پیش نیازها وارد مسابقه شود، مطمئنا دچار آسیب خواهد شد و نتیجه نخواهد گرفت. ایجاد یک صنعت پویا و فعال نیز به همین صورت بوده و ما باید به توسعه پایدار بیندیشیم تا بتوانیم این میراث را برای نسل های بعدی ماندگار کنیم. برای ماندگار شدن هر صنعت یک دوره گذار وجود دارد که در این دوران فشارها و چالش های زیادی پیش روی آن صنعت است و استراتژی های این دوره در موفقیت و خودکفایی یا عدم موفقیت آن بسیار تاثیرگذار است. برای روشن تر شدن بحث، به یک موضوع واضح و ملموس اشاره می کنیم. خودروسازی کشور زمانی که خواست به خودکفایی برسد و روی پای خود بایستد، ابتدا مسوولان و متخصصان به خودباوری رسیدند که می توان در کشور خودرو ملی تولید کرد؛ بنابراین پس از مطالعات و امکانسنجی های بسیار (پیش مهندسی) و تحمل سختی ها و مشکلات و رویارویی با چالش های بزرگ طرح تولید خودرو ملی شروع شد و بالاخره موفق به تولید آن در سطح ملی شدند.
حال با چند سوال مواجه هستیم؛ ۱- آیا امکانات تولید در حال حاضر با امکانات روزهای اول تولید یکی است؟ ۲- آیا در حال حاضر خودرو ملی را با همان کیفیت روزهای اول تولید استفاده می کنیم؟ ۳- آیا مقدار تولید سالانه این خودرو با روزهای اول برابری می کند؟ ۴-آیا تجربه، دانش و مهارت متخصصان و مهندسان و کارگران دست اندرکار همانندروزهای اول است؟ در پاسخ باید بگوییم مطمئنا این گونه نیست و کیفیت، امکانات، مقدار تولید و دانش و مهارت از روزهای آغازین تولید بیشتر شده است. همچنان که در صنایع دیگر پیشرفت های زیادی حاصل شده است باید در زمینه صنعت ساختمان نیز پیشرفت های چشمگیری حاصل شود، و چاره ای جز ساخت به روش صنعتی و صنعتی سازی ساختمان نیست .

نویسنده : سیدعلی ختمی مآب

منبع :

http://www.magiran.com/